Từ khoá “tự học digital marketing" cho ra hơn 7,850,000 kết quả trên trang tìm kiếm Google. Trong đó, 10 bài viết đầu trang có độ dài trung bình từ 1,500 chữ đến 3,000 chữ. Mình có thể dễ dàng hình dung được nếu bạn là một người mới bắt đầu và muốn tự học digital marketing thì sẽ thấy quá tải thông tin và hoang mang như thế nào.
Cuối cùng thì, phải bắt đầu tự học digital marketing từ đâu, với những công cụ gì? Nên học một kỹ năng digital marketing trong bao lâu? Bài viết này sẽ là một cẩm nang giúp bạn lên kế hoạch cho việc tự học digital marketing một cách chi tiết và hiệu quả nhất.
Có gì trong bài viết này:
Digital Marketing là gì?
Digital Marketing vẫn là một hoạt động thuộc về Marketing. Marketing trong tiếng Việt nghĩa là tiếp thị, chỉ các hoạt động tạo ra thị trường cho sản phẩm và mang sản phẩm đến với thị trường cho doanh nghiệp. Theo Philip Kotler, cha đẻ của ngành tiếp thị, “Tiếp thị là quá trình mà các công ty thu hút khách hàng, xây dựng mối quan hệ khách hàng bền chặt và tạo ra giá trị cho khách hàng nhằm thu lại giá trị từ họ.” (sách Principles of Marketing, 18th Edition, trang 27). Các hoạt động tiếp thị có thể kể đến: định giá sản phẩm, nghiên cứu thị trường, quảng bá sản phẩm, v.v
Digital Marketing là một ngành mới xuất hiện cùng với sự xuất hiện của Internet - môi trường kỹ thuật số.
Và đúng như cái tên của nó, Digital Marketing chỉ các hoạt động tiếp thị xảy ra trong môi trường kỹ thuật số hoặc môi trường trực tuyến, như email marketing, social media marketing hay mobile marketing, v.v Vì sao cần làm digital marketing?
Với làn sóng chuyển đổi số và sự phát triển rộng rãi của công nghệ, doanh nghiệp có khả năng tiếp cận và kết nối với một lượng lớn khán giả chỉ với một email hay một TikTok video. Digital marketing nắm trong tay chìa khóa để mở rộng thị trường và giảm thiểu rủi ro cho khách hàng trong một thế giới toàn cầu hóa. Một số lợi ích quan trọng của digital marketing có thể kể đến như:
Tối ưu chi phí
Các nền tảng như Facebook, Instagram hay TikTok giúp cho việc quảng bá sản phẩm và tương tác với khách hàng gần như miễn phí - chỉ bằng cách đăng hình hoặc sản xuất nội dung. Yếu tố này có thể giảm thiểu các chi phí như phí mặt bằng, chi phí quảng cáo bằng áp phích, biển hiệu, v.v
Các hình thức quảng bá như SEO không hề yêu cầu ngân sách cao và gần như không tốn phí nếu làm đúng cách để doanh nghiệp có thể xuất hiện ở vị trí xếp hạng cao trên kết quả tìm kiếm Google
Tính tương tác cao
Với độ phản hồi gần như là ngay lập tức trên môi trường trực tuyến, doanh nghiệp sẽ có thể dễ dàng đánh giá và phân tích tương tác của khách hàng, qua đó, tạo ra chiến dịch tiếp thị phù hợp.
Khả năng tương tác trực tiếp với nhãn hàng cũng giúp tạo một kết nối khăng khít hơn giữa khách hàng và doanh nghiệp, giúp xây dựng thêm lòng trung thành của khách hàng.
Tính cá nhân hóa cao
Với các tính năng công nghệ mới, việc tiếp thị các tệp khách hàng khác nhau với những thông điệp hoặc sản phẩm khác nhau không còn là một điều xa lạ.
Điều này giúp tăng sự hài lòng của khách hàng và giúp sản phẩm dễ dàng tiếp cận khách hàng hơn.
Dễ dàng thu thập dữ liệu
Các hoạt động digital marketing như email hay social media luôn cung cấp rất nhiều dữ liệu cho doanh nghiệp, nhờ đó có thể đo lường hiệu quả của digital marketing một cách dễ dàng hơn.
Làm digital marketing cần học những kỹ năng gì?
Sau hơn 5 năm làm nghề với môi trường doanh nghiệp đa dạng, mình tin rằng có 9 kỹ năng cơ bản mà một người làm nghề digital marketing sẽ cần “kinh qua" trước khi tập trung chuyên sâu vào một mảng cụ thể.
Kỹ năng Quản lý nội dung website (Content Management System)
Website gần như là một phần không thể thiếu của digital marketing, do đó đòi hỏi digital marketers có kỹ năng cơ bản trong các thao tác quản lý website, có thể bao gồm:
- Xây dựng nội dung website (không cần code) với công cụ CMS như HubSpot, Wordpress, Wix, v.v
- Tạo form thu hút lead
- Tạo landing page
📖 Tài liệu tự học:
- Xây dựng website với HubSpot
- Xây dựng website với Wordpress
Kỹ năng theo dõi người dùng trên website (Website Analytics)
Như đã đề cập phía trên, dữ liệu làm một trong những điểm khác biệt và lợi thế của digital marketing. Việc thu thập dữ liệu người dùng web giúp cho doanh nghiệp có cái nhìn khách quan hơn về độ hiệu quả của nội dung website. Một số thao tác cơ bản bao gồm:
- Sử dụng Google Analytics và Tag Manager để theo dõi hành vi người dùng
- Đọc hiểu báo cáo Google Analytics và các chỉ số website cơ bản
📖 Tài liệu tự học:
- Hướng dẫn cài đặt và sử dụng HubSpot CRM
- Hướng dẫn cài đặt tích hợp HubSpot CRM với Gmail
Kỹ năng quản lý dữ liệu khách hàng (Customer Relationship Management)
Khi thực hiện các thao tác như thu hút khách hàng và lead qua form, người digital marketer sẽ cần phải cân nhắc đến các quy trình lưu giữ và bảo trì những thông tin khách hàng này. Đây là một trong những nhiệm vụ xảy ra trong một CRM. Một số thao tác cơ bản bao gồm:
- Kết nối hệ thống CRM với CMS qua tích hợp có sẵn (Integrations)
- Đọc hiểu các trường dữ liệu cơ bản để quản lý dữ liệu khách hàng
📖 Tài liệu tự học:
- Hướng dẫn xây dựng email tự động với Mailchimp
Kỹ năng Tự động hóa marketing (Marketing Automation)
Các nền tảng dữ liệu được lưu trữ và sắp xếp một cách có tổ chức là một điều kiện lý tưởng để xây dựng những chuỗi tác vụ tự động cho mục đích tiếp thị. Một số ví dụ bao gồm:
- Tự động hóa email hoặc chuỗi emai gửi đi
- Tự động hóa việc cập nhật trường dữ liệu trong CRM
📖 Tài liệu tự học:
- Hướng dẫn xây dựng email tự động với Mailchimp
Kỹ năng Tối ưu hoá công cụ tìm kiếm (Search Engine Optimization)
Với đa số doanh nghiệp, SEO có thể đóng vai trò quan trọng trong việc thu hút khách hàng tiềm năng một cách tối ưu chi phí. Do đó, đây cũng là một trong những kỹ năng phổ biến nhất và có nhu cầu cao nhất đối với một digital marketers. Các thao táo SEO cơ bản sẽ bao gồm:
- Nghiên cứu từ khoá liên quan đến sản phẩm doanh nghiệp
- Tối ưu hoá nội dung website theo chuẩn SEO
📖 Tài liệu tự học:
- Cẩm nang Tối ưu hoá cho công cụ tìm kiếm (SEO) của Google:
- Hướng dẫn SEO cho người mới bắt đầu của Ahrefs
- Khoá học SEO miễn phí của HubSpot
Kỹ năng Tiếp thị qua nội dung (Content Marketing)
Sáng tạo nội dung cũng là một trong những nhiệm vụ thường thấy khi bắt tay vào làm digital marketing. Những nội dung trong digital marketing có rất nhiều hình thức, từ email, website, blog, ebook, cho đến video ngắn, video dài, video phỏng vấn khách hàng, v.v. Tuy không nhất thiết mọi digital marketer đều phải giỏi viết nội dung, khi mới bắt đầu, hầu như bất kỳ ai cũng đều sẽ thử sức với kỹ năng này, như:
- Sáng tạo nội dung viết dạng dài: viết bài blog theo chuẩn SEO, v.v
- Sáng tạo nội dung ngắn: tạo shorts, tạo các bài viết cho kênh mạng xã hội
- Thiết kế và chỉnh sửa hình ảnh với Canva
📖 Tài liệu tự học:
- Khoá học Content Marketing của HubSpot
- Khoá học Chiến lược Content Marketing trên Coursera
- Khoá học Content Marketing Toolkit của SEMRush
- Khoá học Email Marketing của HubSpot
Kỹ năng Tiếp thị mạng xã hội (Social Media Marketing)
Các nền tảng mạng xã hội đã trở thành một phần quan trọng trong digital marketing, do đó, thông thạo kỹ năng social media marketing có thể trở thành một điểm cộng lớn cho digital marketer. Các kỹ năng cần thiết:
- Hiểu thuật toán của từng nền tảng mạng xã hội - Lên kế hoạch nội dung (social content plan) giúp tăng trưởng cộng đồng follower và tương tác nội dung - Thiết kế và chỉnh sửa hình ảnh với Canva
📖 Tài liệu tự học:
- Khoá học Social Media Marketing của HubSpot
- Khoá học Graphic Design Essentials của Canva
- Khoá học Social media của Facebook
Kỹ năng quản lý chiến dịch quảng cáo (Facebook Ads, Google Ads, LinkedIn Ads, v.v)
Không thể không kể đến kỹ năng chạy và quản lý chiến dịch quảng cáo trên các nền tảng digital. Một số kỹ năng chạy quảng cáo cơ bản bao gồm:
- Hiểu phương thức nhắm mục tiêu của từng nền tảng quảng cáo
- Tính toán chi phí và ngân sách cho chiến dịch quảng cáo
- Sáng tạo nội dung cho quảng cáo
📖 Tài liệu tự học:
- Khoá học Paid Media Course của HubSpot
- Khoá học Google Ads của Google Skillshop
- Hướng dẫn Facebook Ads của Meta Blueprint
- Khoá học LinkedIn Ads của Hubspot
- Khoá học LinkedIn Ads của LinkedIn
Kỹ năng đo lường hiệu quả digital marketing (Measurement & Reporting)
Như đã được đề cập, điểm mạnh của digital marketing là có thể đo lường được và thu thập dữ liệu được. Do đó, kỹ năng sử dụng các công cụ liên quan nhằm theo dõi hiệu suất của các hoạt động digital marketing sẽ là điểm cộng cực lớn. Một số kỹ năng đo lường và phân tích cơ bản:
- Sử dụng UTM tagging để theo dõi hiệu quả hoạt động digital marketing
- Kết nối nguồn dữ liệu đa kênh và trực quan hoá dữ liệu với Looker Data Studio
- Phân tích dữ liệu thu thập được
📖 Tài liệu tự học:
Lộ trình 4 bước tự học Digital Marketing cho người mới
Với 9 kỹ năng cần học, người học digital marketing cần phải có một chiến lược học thông minh và hiệu quả. Vì bản chất của ngành là thực hiện các kỹ năng chuyên môn một cách hiệu quả dựa trên kiến thức nền tảng và kinh nghiệm, việc thực sự hiểu và có kinh nghiệm là điều rất quan trọng. Do đó, mình đề cao chiến lược học “chậm mà chắc" - học từng kỹ năng một để có thể thực sự sử dụng những điều đã học được và tạo ra giá trị cho doanh nghiệp hoặc khách hàng của bạn.
Như vậy, quy trình tự học digital marketing “chậm mà chắc" mình đúc kết (và vẫn đang sử dụng) bao gồm 4 bước như sau:
Bước 1: Chọn 1 kỹ năng
Trong 9 kỹ năng digital marketing được liệt kê, bạn có thể chọn một kỹ năng mình cảm thấy hứng thú và là điểm mạnh của mình.
Nếu điểm mạnh của bạn là:
Sáng tạo → Chọn Sáng tạo nội dung hoặc Social Media Marketing hoặc SEO
Công nghệ → Chọn Xây dựng website với CMS hoặc Quản lý CRM hoặc Website Analytics
Phân tích dữ liệu → Chọn Website Analytics hoặc Digital Marketing Analytics & Report
Có ngân sách để chạy quảng cáo → Chọn quản lý chiến dịch quảng cáo
Bước 2: Chọn 1 chủ đề hoặc 1 sản phẩm
Một trong những khó khăn lớn nhất của người tự học digital marketing là thiếu môi trường để có thể thực hành. Kiến thức là nền tảng để người làm nghề đưa ra những lựa chọn đúng đắn và hiệu quả, nhưng nếu thiếu đi công cụ và dự án cụ thể, người học sẽ thiếu cơ hội thực hành và từ đó rèn luyện và phát triển kỹ năng chuyên môn. Đó là lý do bạn cần phải chọn một chủ đề hoặc sản phẩm để có thể tạo ra môi trường thực hành cho lộ trình học digital marketing của mình.
Một vài gợi ý chọn chủ đề:
Sở thích của bạn: Chạy bộ, thời trang, thiền định, đọc sách, v.v - bạn sẽ cảm thấy hứng thú và có động lực để thực hành khi đó là chủ đề bạn quan tâm
Vấn đề bạn gặp phải: Giảm cân, năng suất hơn, cách tìm việc, các học digital marketing
Sản phẩm người quen đang kinh doanh: Bạn có thể đề nghị làm marketing miễn phí cho họ để đổi lấy cơ hội được thực hành digital marketing
Bước 3: Chọn 1 mục tiêu cho kỹ năng bạn muốn học
Lưu ý: Các kỹ năng được sắp xếp theo thứ tự ưu tiên, tức là nếu bạn chưa sở hữu hoặc xây dựng 1 website, bạn có thể bắt đầu với kỹ năng 1 và mục tiêu của kỹ năng này.
Quản lý nội dung website (Content Management System)
Tạo được:
01 trang chủ
01 trang blog
01 contact form
01 subscribe form
Theo dõi người dùng trên website (Website Analytics)
Quản lý dữ liệu khách hàng (CRM)
Tối ưu hoá công cụ tìm kiếm (SEO)
Tiếp thị bằng nội dung (Content Marketing)
Tiếp thị qua Mạng Xã Hội (Social Media Marketing)
Quản lý chiến dịch quảng cáo (Meta Ads, Google Ads, LinkedIn Ads, v.v)
Đo lường hiệu quả digital marketing
Bước 4: Vừa học vừa làm cho đến khi đạt mục tiêu
Đây là bước quan trọng nhất trong quy trình tự học 4 bước, bởi đây là nơi việc tiếp thu và vận dụng kiến thức thực sự xảy ra. Khi mới bắt đầu, lẽ dĩ nhiên là bạn sẽ có rất nhiều câu hỏi. Bí quyết để việc tự học được hiệu quả và thuận lợi chính là dựa vào những câu hỏi này.
Thay vì cảm thấy hoang mang và sợ hãi vì có quá nhiều thứ mình không biết, bạn có thể viết xuống những câu hỏi mình có, bởi chúng sẽ là những bảng hiệu dẫn đường giúp bạn từng bước thu thập các kiến thức nhỏ hơn.
Đọc tiếp lộ trình ví dụ về lộ trình tự học digital marketing cho người mới bắt đầu với kỹ năng SEO ở phần phía dưới để có hình dung rõ ràng hơn về việc vừa học vừa làm bạn nha.
Ví dụ lộ trình 4 bước tự học SEO
Bước 1: Chọn 1 kỹ năng → Tối ưu hoá công cụ tìm kiếm SEO
Bước 2: Chọn 1 chủ đề / sản phẩm → Cách chạy bộ: Mình muốn xây dựng website chia sẻ thông tin về cách chạy bộ từ 0km đến 42km (chạy marathon)
Bước 3: Chọn 1 mục tiêu → Xếp hạng top 20 cho từ khoá "cách chạy marathon"
Bước 4: Vừa học vừa làm
Quá trình tư duy để học và thực hành kỹ năng này có thể như sau:
Mình nên bắt đầu từ đâu? → Google “Cách làm SEO”, “Hướng dẫn thực hiện SEO cho website" v.v
Ghi chép các bước cần thực hiện và những thuật ngữ mới như Onpage SEO, Offpage SEO, SERP, v.v
Xác định bước đầu tiên cần làm sau khi đã đọc các tài liệu hướng dẫn trên mạng → Nghiên cứu từ khoá
Nhưng nghiên cứu từ khoá nên làm thế nào cho hiệu quả? Sử dụng công cụ nào? → Tiếp tục Google “công cụ nghiên cứu từ khoá miễn phí", “cách nghiên cứu từ khoá seo hiệu quả", v.v
Ghi chép các kiến thức và thông tin, tô đậm những thao tác có thể thực hiện thành một danh sách riêng để thực hành, ví dụ:
Kiểm tra lượt search
Đọc các kết quả tìm kiếm cho từ khoá để hiểu về search intent
Kiểm tra độ cạnh tranh của mỗi từ khoá qua công cụ hoặc số lượng kết quả
Lưu lại những từ khoá có triển vọng vào danh sách riêng
Sau đó bạn có thể lại có câu hỏi, có từ khoá rồi nhưng phải làm gì nữa để có thể xuất hiện với xếp hạng cao trên trang kết quả Google? → Google “rank cao cho 1 từ khoá", “tối ưu hoá từ khoá" v.v
Và sau đó hành trình này cứ tiếp tục cho đến khi bạn đạt được mục tiêu.
Với ví dụ trên, có thể thấy mỗi câu hỏi sẽ dẫn bạn đến với câu trả lời bao gồm những kiến thức chuyên môn, mà mỗi câu trả lời sẽ lại dẫn bạn đến nhiều câu hỏi hơn nữa. Đây là quá trình học-hỏi tự nhiên của bất kỳ chuyên môn nào.
Chỉ khi chúng ta cho phép bản thân đủ kiên nhẫn và kiên trì để tìm tòi và trả lời mọi câu hỏi, biến sự hiểu biết mới có thành một hành động cụ thể, thì kiến thức mới đó mới trở thành thực sự là của mình và sẽ không bao giờ bị lấy đi được. Đó cũng là giá trị của tự học nói chung và giá trị của việc thực học - dự án thật, kiến thức thật, áp dụng thật, kỹ năng thật.
Có thể thấy mỗi câu hỏi sẽ dẫn bạn đến với câu trả lời bao gồm những kiến thức chuyên môn, mà mỗi câu trả lời sẽ lại dẫn bạn đến nhiều câu hỏi hơn nữa. Đây là quá trình học-hỏi tự nhiên của bất kỳ chuyên môn nào.
Lợi ích của quy trình tự học digital marketing
Tạo ra sự tập trung: Thay vì bạn phải liên tục học nhiều mảng khác nhau nhưng không có hình dung hoặc hiểu biết tốt về mỗi lĩnh vực digital marketing, chọn 1 kỹ năng trong một lĩnh vực và tập trung vào đó giúp bạn tập trung đào sâu và xây dựng kiến thức nền tảng một cách hiệu quả nhất. Đây là lợi thế của học 1 môn chuyên sâu so với học cùng lúc 9 môn.
Tạo môi trường thực hành cụ thể: Thay vì chỉ đọc tài liệu, sách vở hoặc xem video chia sẻ kiến thức, có 1 mô hình dự án bao gồm 1 sản phẩm và 1 mục tiêu giúp bạn rèn luyện tư duy ứng dụng kiến thức digital marketing vào thực tế
Đo lường độ thành công qua mục tiêu cụ thể: Một trong những khó khăn lớn nhất của việc tự học là không thể tự đánh giá bản thân, mình đang ở đâu, mình làm như thế đã đủ tốt chưa, mình cần cải thiện chỗ nào. Có mục tiêu là một cách để giúp người học tự đánh giá tiến bộ và xác định độ thành công của bản thân trong một kỹ năng. Đây cũng là điểm tạm dừng khi bạn hoàn thành được mục tiêu đặt ra để có thể chuyển tiếp sang một kỹ năng khác.
Hy vọng với lộ trình tự học digital marketing trên, bạn sẽ có một hình dung rõ ràng và dễ tiếp cận hơn và cách bắt đầu học và làm digital marketing. Tự học digital marketing sẽ không phải là điều khó khăn nếu bạn biết tận dụng những tài liệu, công cụ miễn phí có sẵn và biết xây dựng mô hình tự học hiệu quả cho bản thân. Nếu bạn muốn có người đồng hành qua từng chặng đường kỹ năng, đừng quên tham khảo Khóa học Digital Marketing Cơ Bản nha!